De waarde van het ‘spelen’

Referentie:

Scruton, Roger, Schoonheid, vertaald door Frans van Zetten, Amsterdam: Nieuw Amsterdam, 2010 (oorspronkelijke uitgave: Beauty, s.l.: Horsell’s Farm Enterprises Limited, 2009), 240 p.

 

Plaatskenmerk:

Eigen bibliotheek

 

Extract:

“Kunst (…) haalt ons weg uit onze alledaagse praktische beslommeringen door ons te voorzien van objecten, personages, taferelen en handelingen waar we mee kunnen spelen en waar we van kunnen genieten om wat ze zijn, en niet om wat we eraan hebben.  (…) Deze activiteit is volgens Schiller des te noodzakelijker omdat we in ons dagelijks leven heen en weer geslingerd worden tussen de strenge eisen van de rede, die ons sommeert ons aan de regels te houden, en de verleidingen van de zintuigen, die ons uitnodigen op zoek te gaan naar nieuwe ervaringen. In het spel, door de kunst naar het niveau van de vrije contemplatie getild,  worden rede en zintuigen met elkaar verzoend en wordt ons een visioen gegund van het menselijk leven als een ongeschonden geheel.” (p. 142-143)

 

Commentaar:

Het spel, dat onschuldig en onbewust lijkt, krijgt hier een fundamentele betekenis, namelijk die van het scheppen van orde en betekenis in ons leven. Kunst wordt ingezet om inzicht te krijgen in de structuur van ons bestaan en geeft ons een gevoel van ‘passendheid’. Op dit niveau komen waarde (waarheid ) en schoonheid dicht bij elkaar te liggen, want, zo stelt Scruton, in de hoogste vorm van schoonheid wordt het leven zijn eigen rechtvaardiging. (STAP 3: Relevant boek via Eigen bibliotheek)

Het gaat erom dát we iets ervaren

Referentie:

Graham, Gordon, "The Value of Music", The Journal of Aesthetics and Art Criticism 53 (1995) 2, p. 139-153.

 

Plaatskenmerk:

Mijn Documenten/Filosofische bibliotheek

 

Extract:

"(...) it (aural experience) can evoke wonder by providing the sort of occasion upon which we find reason to delight not in the content of experience but in the fact of experiencing itself, the sort of occasion when, in common parlance, we discover that it is good to be alive, not good for this or that aim or end but for itself. In this way it is not fanciful, in my view, to describe music as transcendent, and if music can turn relatively common or garden aural experience into this sort of experience, it has, in my view, done as much, perhaps, as we can ask of anything".

 

Commentaar:

De waarde van muziek hoeft niet te liggen in wat we ervaren bij het luisteren of hoe we het ervaren, maar eerder in dat we iets ervaren. De verwondering die soms gepaard gaat met een diep gevoel van 'zijn', is onbeschrijflijk, maar intuïtief herkenbaar. Vanuit de gedachte dat muziek iets teweeg brengt waardoor je verder kunt gaan dan jezelf of de dagelijkse beslommeringen, zou je er wellicht een transcendente waarde aan kunnen toekennen (dat een immanent gevoel van 'zijn' teweegbrengt). (STAP 2: Relevant artikel via JSTOR)

De muziekdocent als expeditieleider

Referentie:

Reimer, Bennett, "Why do Humans value Music?", National Association for Music Education, http://www.menc.org/documents/onlinepublications/vision2020/WhyDoHumansValueMusic.pdf (geraadpleegd op 19.12.2011).

 

Plaatskenmerk:

Mijn Documenten/Filosofische bibliotheek

 

Extract:

"Music education exists to make musical values more widely and deeply shared. While no single explanation can completely and ultimately define music's values, sufficient agreement to provide a basis for communal action is possible and desirable. At this time in history, a viable belief system for music educators may be achieved if an attitude emphasizing inclusiveness rather than exclusiveness is taken. In this paper an attempt has been made to explain that musical values can be regarded as both end and complementary means; as encompassing the mind, body, and feelings; as being universal, culturally specific, and individual; as deriving from musical products and processes; and as embracing experiences across the entire spectrum of human feeling as made available by the entire array of the world's musics. Each music educator has the responsibility to forge a persuasive professional position from this and other attempts to solve the age-old puzzle of why humans value music." (p. 14-15)

 

Commentaar:

In dit artikel wordt muziekeducatie als uitgangspunt genomen om in te gaan op de waarde van muziek. Hoewel me dat als docent zeker boeit, ben ik toch meer gefascineerd door de manier waarop de auteur in één zin het totale spectrum van muziek en waarde blootlegt. De opdracht die vervolgens aan 'de muziekdocent' wordt gegeven, is onmogelijk en mogelijk tegelijkertijd. Het lijkt haast wel of de docent een soort voortrekkersrol speelt in een expeditie om het onmogelijke, namelijk het inzichtelijk maken en communiceren van muzikale waarden, mogelijk te maken. Om dergelijke expedities te leiden, is creativiteit, doorzettingsvermogen, flexibiliteit, innovativiteit en een zekere mate van krankzinnigheid noodzakelijk. (STAP 3: Relevant artikel via filosofie op internet)

Psycho-akoestiek en muzikale waarde

Referentie:

Müller, Mira (e.a.), "Aesthetic judgments of music in experts and laypersons", International Journal of Psychophysiology 76 (2010) 1, p. 40-51.

 

Plaatskenmerk:

Mijn Documenten/Filosofische bibliotheek

 

Extract:

"(...) during the interval of task-cue presentation, a stronger contingent negative variation (CNV) to the beauty judgment task was observed for experts, indicating that experts invest more effort into preparation for aesthetic processes than into correctness judgments. Secondly, during the first four chords, preparation for the correctness judgment required more exertion on the laypersons' side. Thirdly, during the last chord, laypersons showed a larger late and widespread positivity for the beauty compared to the correctness judgment, indicating a stronger reliance on internal affective states while forming a judgment.
(...) Listening to music is often an aesthetic experience involving cognitive, affective and evaluative processes. Previously, music expertise has frequently been found to modulate the cortical processing of various aspects of music perception. However, little had been known about how aesthetic processes are affected by music
expertise. Therefore, we investigated whether music experts and laypersons differ with regard to aesthetic processing of musical sequences." (p. 40 & p. 51)

 

Commentaar:

Interessante psycho-akoestische experimenten wijzen uit, dat er een verschil bestaat tussen de manier waarop leken en experts muziek cognitief benaderen (en waarderen). Het grote nadeel van deze testen is dat ze slechts kunnen gaan over een extreem geïsoleerd muzikaal aspect, zoals, in dit geval, een korte harmonische sequens of een korte ritmische opeenvolging. Of de uitkomst van deze testen iets zegt over de ervaring en waardering die leken en experts hebben bij het beluisteren van bijvoorbeeld de totale Ring des Nibelungen van Wagner, is mij niet duidelijk. (STAP 2: Relevant artikel via Swetswise)

Muziek als tijdskunst

Referentie:

Matravers, Derek, Art and Emotion, Oxford: Clarendon Press, 2001 (eerste druk 1998), viii + 236 p.

 

Plaatskenmerk:

UA-CST FILO 18 G-MATR 2001

 

Extract:

"A piece of music (...) is a structure, the identity and value of which will not reside in any particular part, but rather in the relations between its parts. The truistic consequence of this is that the value of a piece of music emerges over time, as it takes time, when listening to a piece of music, for these relations te emerge." (p. 178-179)

 

Commentaar:

Muziek is bij uitstek een tijdskunst. Daarom spelen herinnering en verwachting een belangrijke rol bij de waardebepaling van muziek. De vraag is, of de subtiele relaties tussen de verschillende vormonderdelen van muziek auditief waarneembaar zijn bij een eerste luisterervaring. Dat dit mogelijk is na uitgebreide studie en het herhaaldelijk beluisteren van een werk, lijkt me evident. Maar dat verklaart niet, waarom complexe werken toch bij een eerste luisterervaring een diepe waarde kunnen hebben. (STAP 4: Relevant boek via bibliografie Robert Stecker)